Ecologie, technologie en economie: bronnen van angst en hoop

Kan alleen filosofie ons nog redden?

Sedert haar ontstaan dacht de westerse filosofie na over de natuur. Heeft de filosofie louter vastgesteld dat de mens de natuur of het ecologisch proces in de war stuurt? Of heeft haar denken, dat ook de technologische en de economische ontwikkeling mede bepaalde, deze ecologische evolutie uitgelokt? Gaat het bij het failliet van de biodiversiteit, de klimaatcrisis of de pandemie, om een onomkeerbaar proces waaraan we nog weinig kunnen doen? Of biedt de filosofie precies een uitweg om toch weer als mensheid met die natuur om te gaan?

De vraag stelt zich dus of onze bekommernissen omtrent de ecologie, de technologie en de economie tot een soort klaagzang moeten leiden. Of kunnen we er integendeel hoopvolle antwoorden in ontdekken? Het herontdekken van de bronnen van redelijkheid en deugden lijkt meer dan ooit van belang bij de totstandkoming van een nieuw humanisme.

Op 5 mei, 20 jaar na het al te vroeg overlijden van zijn collega Jef Van Gerwen staat Hendrik Opdebeeck naar aanleiding van zijn eigen emeritaat als hoogleraar stil bij deze vragen. Opdebeeck articuleerde die zijn loopbaan lang, mede vanuit dezelfde traditie als Van Gerwen. Hij deed dit gedurende 40 jaar niet alleen bij zijn duizenden studenten economie, filosofie en politieke & sociale wetenschappen. Naast zijn talrijke publicaties over zingeving in economie, technologie en ecologie, werkte hij deze problematiek verder uit en zocht naar antwoorden via de Leerstoel Economie van de Hoop. Deze richtte hij op aan de Universiteit Antwerpen in het raam van het interuniversitair SPES forum voor zingeving in economie waar hij medestichter van was en 20 jaar voorzitter.

Het event werd muzikaal opgeluisterd door Sigiswald Kuijken.