In het kader van de Leerstoel Vredeseducatie organiseerde het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen, in samenwerking met 11.11.11, Pax Christi & Sant’Egidio, op woensdag 3 april 2019 in Sint-Carolus Borromeuskerk een debatavond over verzoening in gebroken gemeenschappen. De eerste spreker was Laurien Ntezimana, theoloog, socioloog, vredesactivist en stichter van ‘Association Modeste et Innocent’ (AMI), een burgerinitiatief in onder andere Rwanda dat daders en slachtoffers samenbrengt om trauma’s te verwerken. De tweede sprekers was Elías López-Pérez sj, theoloog en de assistent van de internationale directeur van Jesuit Refugee Service. Hij ontwikkelde jarenlange veldexpertise in verschillende conflictlanden in Afrika, onder in andere Rwanda, in Latijns-Amerika, onder andere in Colombia en in het  Midden-Oosten. Het panelgesprek bestond uit vier leidinggevende vrouwen van humanitaire organisaties: Hilde Kieboom (Sant E’gidio), Naima Charkaoui, (kinderrechtencommissaris a.i.), Annemarie Gielen (Pax Christi) en Bea Cantillon (11.11.11). Het panel werd gemodereerd door Jacques Haers sj, diensthoofd van de Universitaire Parochie aan de KU Leuven.

Het is inmiddels 25 jaar geleden dat de genocide in Rwanda uitbrak. Deze gebeurtenis is geen ver-van-ons-bed-show: ook in onze samenleving komen groepen en individuen tegenover elkaar te staan. De Rwandese praktijkcase brengen belangrijke vragen aan de oppervlakte: wie is slachtoffer, wie is dader? Hoe bewerk je verzoening in situaties waar groepen en individuen tegenover elkaar komen te staan?

Na een korte introductie van Stijn Latré, directeur van UCSIA, leidde Jacques Haers sj de avond in. Jacques sprak over verzoening als een maatschappelijke cultuur die geweld tegengaat. Onze maatschappij verruwt; zijn we niet te gepolariseerd om ‘onderscheidend’ te ageren?

Vervolgens nam Laurien Ntezimana het woord. Laurien sprak over ‘La bonne puissance’, een methode om conflict te transformeren. Conflicten ontstaan wanneer de hebberigheid van de mens de overhand krijgt en hij zo ver gaat dat hij daar zijn medemens voor opoffert.  Om dit verstoorde evenwicht te herstellen moeten lichaam, hart en geest opnieuw worden geharmoniseerd.

De tweede spreker, Elías López-Pérez sj, introduceerde het  begrip ‘preventieve verzoening’. In veel gevallen, stelde hij, worden geweld en haat generatie op generatie doorgegeven. Preventieve verzoening voorkomt dat dit gebeurt en zo wordt verzoening in de toekomst mogelijk gemaakt, ook al kan jij de daders niet vergeven. Elías zoekt de noodzakelijke voorwaarden voor vergeving in  The Spiritual Exercises van Sint-Ignatius van Loyola. Hij liet het publiek nadenken over vijf kernvragen die iedereen zichzelf zou moeten stellen in conflictsituaties met het oog op verzoening.

Begin bij jezelf en put uit jouw  ‘innerlijke kracht’ of spiritualiteit is de boodschap. Het panel, bestaande uit vier leidinggevende vrouwen van humanitaire organisaties (gemodereerd door Jacques Haers), deelden hun reflecties met het publiek.

Hilde Kieboom, voorzitter van Sant’Egidio in Antwerpen, sprak over het belang van solidariteit: iedereen kan iets doen voor een ander. Alleen als mensen samenkomen, samen herdenken en elkaar ontmoeten, kunnen wonden genezen worden. Dat is de rol die preventieve verzoening moet aannemen in de samenleving; alleen zo kunnen verbittering en vooroordelen overwonnen worden.

Naima Charkaoui, kinderrechtencommissaris a.i., sprak over racisme en vechtscheidingen. Ze poneert dat er juist nood is aan méér slachtoffercultuur: lijden onder racisme wordt doorgaans te weinig (h)erkend. Verzoening heeft, naast een innerlijke ‘softe’ component, ook een ‘harde’ component van veerkracht. Naima waarschuwt voor het begrip ‘verzoening’: als machtsverhoudingen niet in rekening worden genomen wordt opgelegde verzoening een middel voor onderdrukking. Naima ziet meer heil in een respectvolle publieke dialoog.

Annemarie Gielen, algemeen directeur Pax Christi Vlaanderen, beaamt het belang van nederigheid en waardigheid. Een persoon mag nooit gereduceerd worden tot zijn daden; dat moeten we altijd in het achterhoofd houden.

Bea Cantillon, voorzitter UCSIA & 11.11.11 en directeur van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, spreekt over de verharding in de samenleving. Men oordeelt snel en genadeloos; tolerantie tegenover fouten en zwakheden neemt af. Dat komt in belangrijke mate door een grote sociaaleconomische kloof in de maatschappij. Daarnaast zijn wij niet goed in verzoening; wij stoppen onze gevangenen  weg, zonder reële kans op rehabilitatie. Ook Bea ziet heil in de rol van een publieke dialoog bij wijze van preventieve verzoening.

Laurien Ntezimana over de Rwandeze genocide

VRT NWS sprak met keynote spreker Laurien Ntezimana over de Rwandese genocide.

Interview met Laurien Ntezimana op Kerknet

Ook Kerknet interviewde keynote spreker Laurien Ntezimana. Lees het artikel hier!

Informatie over AMI

Informatie over AMI

LA RECONCILIATION EN 2 TEMPS 3 MOUVEMENTS

Hand-out van Laurien Ntezimana

UCSIA

Koningstraat 2
B-2000 Antwerpen
info@ucsia.be
Tel. +32 (0)3 265 49 60

Voorlopige locatie tijdens de renovatiewerken:
Blindestraat 14, 2000 Antwerpen