“Niets van dit alles”: non-religie in Vlaanderen

UCSIA-Tertio studiedag

‘None’ is de sociologische term voor mensen die zich tot geen enkele religie bekennen. Het is een steeds groeiende groep. In januari dit jaar berichtte het Amerikaanse onderzoekscentrum PEW dat mensen zonder religieuze affiliatie met 28 procent ondertussen de grootste groep zijn in de VS. Het aantal mensen dat op surveys ‘none’ aankruisen bij het vakje religie is de de afgelopen vijftien jaar pijlsnel gestegen en op korte tijd bijna verdubbeld. Het is extra opmerkelijk dat de cijfers voor nones in de VS zo hoog zijn, want dat land is in de godsdienstsociologie altijd als de grote uitzondering gezien op de seculariseringstheorie.

In Europa wordt er al langer onderzoek gedaan naar dit fenomeen, voornamelijk door de Britse sociologe Linda Woodhead. Ook in het Verenigd Koninkrijk zijn christenen niet langer de grootste groep, maar de nones. Woodhead stelt dat ‘no religion’ de nieuwe norm is en dat er een stille religieuze uittocht heeft plaatsgevonden. Over het algemeen geldt: hoe jonger je bent, hoe groter de kans dat je een none bent.

Maar wie zijn die nones? Staan ze volledig onverschillig tegenover religieuze of levensbeschouwelijke thema’s? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden en godsdienstwetenschappers verschillen van mening. Ze zijn het er wel over eens dat de groep niet per se atheïstisch of antireligieus is: slechts een kleine minderheid van de nones staat vijandig tegenover religie. Verder zijn ze kritisch tegenover religieuze autoriteit en instituties.

Experten Peter Jonkers (Tilburg University) en Sofia Nikitaki (KU Leuven) nemen de nones en hun overtuigingen onder de loep en onderzoeken wat dit impliceert voor de plaats van religie in de hedendaagse samenleving. Ondersteunen nones de seculariseringstheorie of is er een andere evolutie gaande?

Vervolgens worden de inzichten over de nones getoetst aan de onderwijscontext. Auteur en leerkracht niet-confessionele zedenleer Sander Herremans en inspecteurs Hakim Marmouri (Centrum Islamonderwijs) en Carolien Milis (Aarstbisdom Mechelen-Brussel & bisdom Gent) bespreken welke uitdagingen de nones stellen voor het onderwijs van levensbeschouwelijke vakken in Vlaanderen.

Programma

Partners